Volgens een recent artikel heeft 1 op de 7 werkende Nederlanders last van burn-out verschijnselen.

Wat is een burn-out?

Wat is een burn-out eigenlijk? Daarop worden allerlei antwoorden gegeven. De meest voorkomende is dat we: “opgebrand” zijn door “langdurige stress” met bijbehorende beelden van opgebrande lucifers. Er wordt veel onderzoek naar gedaan. Veel behandelaars werken aan voorkoming en herstel na een burn-out. Ik wil me dan ook niet richten op de verschijnselen, maar veel meer op de waarde van een burn-out.

Enge ziekte

Ik merk namelijk dat burn-out voor mensen iets heel engs is. Iets dat we willen voorkomen dat we het krijgen. Ik deed ook om die reden mee aan diverse cursussen. Om mijn balans tussen privé en werk goed te houden. Onlangs kwam een collega bij me langs om te vragen naar de symptomen, omdat zij bang was dat ze mogelijk ook gevaar liep. Het lijkt wel een enge ziekte.

Burn-out “omdenken”

Laat ik de burn-out als verschijnsel “omdenken”. Stel nou dat het niet voor niets is dat vele mensen, steeds jonger, een tijd lang door hun lijf worden stilgezet. Het lijf stelt een beschermingsmechanisme in werking dat sterker is dan ons denken en onze wilskracht. Met vereende krachten hebben we ons al die jaren staande gehouden en voor anderen gezorgd. Wie zorgt er nu voor ons? Waarvoor zet ons lijf ons dan stil met soms ook nare bijverschijnselen?

Transformatie

Stel dat wij, net als dieren, regelmatig een transformatie doorleven. Ik zag onlangs een treffend filmpje van Rabbi dr. Abraham Twerski waarin hij de transformatie van kreeften heel treffend beschrijft. Die schijnen regelmatig hun pantser af te werpen onder een rots zodra ze uit hun jas groeien.

Het meest boeiende is het moment waarop ze de rots opzoeken om het pantser te kraken. Dat doen ze wanneer ze zich oncomfortabel krap in hun pantser voelen en de stress toeneemt. Als het pantser is afgeworpen, groeit als vanzelf een nieuwe. Stress is dus nodig voor groei en kunnen we beschouwen als een signaal. Wij mensen gaan meestal naar de dokter als we ons oncomfortabel gestresst voelen en vragen dan om middelen om stress te verlagen. Volgens mij rekken we daarmee soms onnodig de periode van transformatie.

Stress als signaal

Stel dat we tijden van stress en spanning zouden kunnen zien als een noodzakelijke reactie op de aankomende transformatie in ons leven, of in een organisatie. Kunnen we daar dan ook rekening mee leren houden zonder te hoeven wachten op een full-stop van het lijf? Het moet toch mogelijk zijn om onze organisaties zodanig te flexibiliseren dat we deze menselijke transformatieperioden juist ondersteunen? Ik weet zeker dat het aantal mensen met langdurige burn-out verschijnselen dan af zal nemen.

Oplossingen?

Wil je als organisatie uitgedaagd worden door de individuele behoeften en ideeën van medewerkers, let dan op stress en spanning! Want als transformatieprocessen er gewoon bij horen en iedereen en organisaties daar mee te maken hebben, is het dan niet handiger om daar een meer passende manier van organiseren bij te bedenken? Hoe? Veel organisaties bieden al allerlei oplossingen om het transformatieproces zelf te doorleven: een sabbatical, vrijheid in het opnemen van vrije dagen, flexibele werktijden, thuiswerken, opleidingen, een stimulans door een vrij besteedbaar duurzaam inzetbaarheid budget, een flexibele pool met coaches en experts en wat al nog meer?

Hoe helpt dit een organisatie?

Zover ik weet zijn deze oplossingen gericht op de individu. Wanneer is het een transformatieproces van het individu en wanneer die van de organisatie? Hoe kom je daarachter? Waar het in mijn ogen nog vaak aan ontbreekt is de bereidheid om het probleem van het individu te zien als een signaal voor de organisatie. Want ook organisaties groeien soms uit hun pantser en moeten die oude afwerpen om plaats te maken voor een volgende stap. In het werken met teams maak ik ook gebruik van de voorbeelden die Frederic Laloux geeft in zijn boek “reinventing organisations”. Ook daarin valt te lezen dat oplossingen niet kopieerbaar zijn, maar juist ontstaan vanuit een signaal van een individuele medewerker. Een signaal dat het transformatieproces op gang brengt. Graag vóór de deadline!