Het is de week van de werkstress. Daar hebben we allemaal in meer of mindere mate last van, zelfs als we niet werken. Wanneer de stress langdurig aanhoudt lopen we kans op een burn-out of overspannenheid. 36% van het werkgerelateerde ziekteverzuim ontstaat volgens onderzoek van TNO door werkstress. De grootste oorzaken van werkstress hebben te maken met te hoge taakeisen en te weinig autonomie. Wat kun je als werkgever én als werknemer doen aan werkstress?

Procedures, afspraken en controle

In de organisaties waar ik kom zie ik de afgelopen jaren een enorme toename aan controledrang. Steeds meer administratieve en controlerende taken worden toegevoegd aan werkpakketten. Afdelingen worden drastisch verkleind, maar de hoeveelheid werk wordt meestal niet aangepast. Tegelijkertijd willen bevlogen werknemers toch altijd hun klanten helpen, desnoods vóór of ná werktijd. “Het werk moet gedaan worden”, hoor ik dan. Welke rapportages aan de directie, klanten of stakeholders worden geschrapt? Welke procedures mogen overgeslagen worden? Heel vaak zie ik ook dat werknemers daarin zelf geen keuzes mogen maken. Ze worden teruggefloten als ze te autonoom veranderingen doorvoeren die het werk wel behapbaar maken.

Signalen leren verstaan

Ons lijf voorziet ons dagelijks van de nodige signalen die we meestal geleerd hebben te negeren. Niet de basale signalen zoals trek in eten of de stoelgang, maar wel die benodigde ontspanning, rust en andere psychische signalen. Abraham Twerski trekt de vergelijking met een kreeft: als hun pantser te klein wordt (=stresservaring), zoeken ze een rustige en veilige plaats onder een steen uit om hun oude pantser af te werpen. Als vanzelf groeit dan een nieuwe. Mensen gaan naar een dokter en vragen om medicijnen om de stress te onderdrukken. Twerski: “Als kreeften dat zouden doen, dan zouden ze nooit kunnen groeien!” Ze vragen eigenlijk om de signalen te doven. Ze naar de achtergrond te duwen. Wat kunnen we leren van kreeften?

Wat kun je zelf doen als werknemer?

Als je stress niet mag onderdrukken, hoe overleef ik dan mijn dagelijkse drukke werk? Hoe zorg ik dat ik toch mijn nachtrust pak? Hoe zet ik mijn werk dan van mij af en hoe zorg ik duurzaam voor minder stress? Het signaal van stress is: er knelt iets, ik kan niet groeien! Drie tips:

1.  Maak tijd voor reflectie en doe dat ‘onder een steen’. Onderzoek op een veilige plaats in een organisatie of thuis wat er knelt. Zoek iemand die echt luistert, zonder oordelen. Neem de tijd om uit te zoeken waar het knelt. Veel mensen doen dat pas als het ‘te ver is gekomen’, als ze ziek thuis zitten. Ik ken menigeen die de burn-out periode achteraf prijst. Het liet hen nadenken over de plek waar ze zaten om te ontdekken dat ze liever iets anders wilden. Toch is dit ook mogelijk zónder burn-out: veel organisaties bieden de mogelijkheid om de bestaande situatie eens van een andere kant te bekijken via coaching of training.

2. Leer mediteren: meditatie werkt wetenschappelijk aantoonbaar aan rust en ontspanning en maakt nog slimmer ook. Ons brein wordt versterkt op gebied van leren en verzwakt in het deel waar stress en angst aan wordt toegekend. Meditatie zorgt voor een dagelijks rustpunt en vanuit daar is het makkelijker om met enige afstand naar de huidige situatie te kijken en wie vanuit een andere hoek naar het zelfde probleem kijkt, ziet andere dingen (ook wel “omdenken” genoemd).

3. Kaart de knelpunten aan in je organisatie. Het moet anders. Daarmee help je de organisatie ook, alhoewel dat niet altijd zo gevoeld wordt in eerste instantie. Hierin zijn organisaties lerende. Je bent als persoon het signaal voor een groep in de context waarin je werkt. Een team waarin burn-out op burn-out stapelt is niet in balans. Zelfs de beste werknemer kan niet groeien op een giftige grond. Werk aan de winkel voor het team en de leiding!

Ik kom vaak bij organisaties over de vloer die “last” van werkstress hebben. En wat ik heel vaak zie is dat het in wezen heel bevlogen organisaties zijn met bevlogen werknemers. Waar passie heeft geleidt tot uitputting. Waar de grond niet meer vruchtbaar is. Waar de balans niet meer klopt. Dat inzicht leidt vaak tot nieuwe manieren van werken. Wanneer in een organisatie passie weer tot bevlogenheid leidt, dan ben ik weer overbodig.

Werken in een bevlogen, goed presterend team?

Ben je getriggerd door mijn blog, weet dan dat we een (vrijblijvende en gratis) sessie aanbieden om te luisteren naar jouw signalen en op maat tips te ontvangen.

Dit artikel is mede gebaseerd op het werk van Alice G. Walton (Forbes), Rabbi Dr. Abraham Twerski, Jan Bommerez en het Instituut voor Psychosynthese.

Voor meer informatie over het belang van meditatie:
http://www.forbes.com/sites/alicegwalton/2015/02/09/7-ways-meditation-can-actually-change-the-brain/#4137f6f97023