Ik vergeet het nooit meer. Ik die voorheen gepest werd, die altijd zorgvuldig dacht om te gaan met andere mensen, kreeg het rauw op mijn bord. “Weet jij wel dat je door mij “haas” te noemen ervoor gezorgd hebt dat ik opnieuw wordt gepest in mijn nieuwe klas”, zei een jongen die voor mij stond.

Eerlijk. Daar was ik me toen helemaal niet van bewust. Pas toen hij het zei vielen mij zijn tanden op. Verrek. Ik had zijn bijnaam helemaal niet bewust uitgesproken, het was een gewoonte. En ik was me van geen kwaadbewust en heb zelf ook nogal opvallende voortanden. Ik schrok enorm en heb hem mijn excuses aangeboden. Het kwaad was al gedaan.

Het is zo gemakkelijk. Om te doen wat anderen doen en er niet over na te denken. Zoals in dat experiment in wachtkamer. Heb je het filmpje gezien?  Een vrouw weet van niks. Ze neemt plaats tussen een groep acteurs. Zodra een piepje gaat staan alle acteurs op. Na drie keer doet de vrouw mee. Het bijzondere is dat ze het ritueel blijft herhalen als alle acteurs weg zijn geroepen. We zijn zulke sociale wezens. We passen ons gemakkelijk aan de omgeving aan.

Waarom? Zoals de vrouw uit het experiment zegt: “omdat we anders het gevoel hebben er niet bij te horen. Bang voor uitsluiting. Het was een opluchting om mee te gaan doen”. Het mooiste moment komt daarna nog. In de wachtkamer komen dan weer nieuwe mensen binnen. Echte cliënten. Zij gaan mee met wat de vrouw geleerd heeft en na verloop van tijd staat en zit de groep weer. Nu echter volledig zonder acteurs.

Groepsdruk is dus heel sterk. We conformeren ons aan taalgebruik, kleding en gedrag. Het is geweldig belangrijk voor ons om het gevoel van erbij horen te krijgen. In die zin zijn rituelen dus heel belangrijk voor een groep. Het geeft een gevoel van veiligheid. Je kunt hier dus ook gebruik van maken bij het vormen van een team. Zelfs de meest sterke persoonlijkheden zullen zich uiteindelijk conformeren aan de gedragsregels van een groep. In die zin kun je de context dus zelf creëren.

Het nadeel van de kracht van groepsdruk is dat hij ook negatief kan uitpakken. In het voorbeeld van de gepeste jongen kan de negatieve en demotiverende gedragsregel ook weer uitlekken naar een nieuwe groep. Waar dat dan weer tot standaard verheven wordt. Heel naar voor de betrokkene.

Het is de week van het pesten. Misschien kun je jezelf voornemen om alledaagse, zogenaamd niets speciaals betekende woorden bijnamen nog eens te onderzoeken.

Verplaats je in de ander. Zou je zelf zo genoemd willen worden? Zo niet, hou de uitspraak dan voor je. Misschien is het dan leuker om na te gaan waarom je die persoon “haas” wilde noemen. Te bedenken welke kwaliteiten een haas eigenlijk ook heeft. Hazen kunnen uitstekend horen, verplaatst zich snel en is zeer honkvast. Veel leuker om zo te kijken toch?